همواره درباره جاده ابریشم و کارایی آن برای دوره های گذشته صحبت شده است. امروز در سایت هتل ایرانیان قزوین می خواهیم این جاده استراتژیک را بررسی کنیم. با هتل ایرانیان، یکی از بهترین هتل های قزوین همراه باشید.
با پیدایش نخستین اجتماعات بشری در عصر پیش از تاریخ و برقراری روابط اجتماعی و اقتصادی میان آنها و ظهور اختلاف های گوناگون و در پی آن تصادفات و منازعات نظامی، پدیده طبیعی – تاریخی راه و راهداری و مسائل مربوط به آن مورد توجه بشر واقع شد. به نسبت کیفیت جوامع و مراحل تاریخی حیات آن ها، در آن دگرگونی هایی حاصل آمد. بدین سان می توان بیان داشت که با کمک راه ها، کالاهای متنوع میان قبیله ها و ساکنان مناطق گوناگون مبادله شد. با تحول جوامع و گذر از مراحل پیش از تاریخ، راه ها نیز از حالت های ابتدایی درآمدند. هماهنگ با پیشرفت و کارایی دیگر نهادهای اجتماعی، پیشرفت و تکامل یافتند.
تاریخچه جاده ابریشم
به دیگر سخن راه های ناحیه ای به راه های منطقه ای مبدل شدند. همین راه ها در مرحله های تاریخی به راه های فرامنطقه ای تازه ای می رسیدند. در میان آنها به طور خاص، یک راه به طول یک چهارم محیط کره زمین، بخش عمده ای از قاره آسیا (شرق) را به بخش عمده ای از قاره اروپا (غرب) پیوند داد. از آغاز سده بیستم میلادی، به عنوان”راه ابریشم” یا جاده ابریشم از سوی دانشمندان اروپایی شهرت جهانی پیدا کرد. محققان دیگر کشورهای جهان نیز اندک اندک این نام و نشان را پذیرفتند.
در اواخر قرن نوزدهم فردیناند فون ریشتهوفن” جغرافیدان و زمین شناس آلمانی (۱۹۰۵ – ۱۸۳۲)، در توصیف جاده های بازرگانی میان چین، آسیای مرکزی و اروپا، برای اولین بار اصطلاح جاده ابریشم را بکار برد. از آن پس محققان پی بردند که این مفهوم، واقعیت پیچیده ای را در در بر می گیرد. این جاده متشکل از شبکه کاملی از راه هاست که با گذشت قرن ها راه خود را در طول اوراسیا، پی گرفته و عملکردهای متنوع ی، اجتماعی، فرهنگی، هنری و مذهبی و غیره را تنظیم نموده است.
راه ابریشم و قزوین
جاده ابریشم یا راه ابریشم، شبکه راه های به هم پیوسته ای به منظور بازرگانی در قاره آسیا بود. خاور و باختر و جنوب آسیا را به یکدیگر و به شمال آفریقا و خاور اروپا متصل می کرد. در این گذار، منطقه قزوین از زمان های بسیار دور و پیش از اسلام در مسیر راه اصلی (که شرق را به غرب پیوند می داد) قرار داشته است.
در دوران ساسانی ارتباط بین ایران و روم نه تنها در عرصه مناسبات بازرگانی، بلکه در تجارت ابریشم و مناسبات اجتماعی دو منطقه گسترده تر شد. در این دوران، یکی از صادرات مهم چین به ایران ابریشم بوده است. همچنان که ایران ساسانی به اهمیت راه بازرگانی ادویه و تجارت ابریشم از راه زمینی فلات ایران می افزود، راه ابریشم هم به تدریج توانست عرضه کننده انحصاری ابریشم به اروپا باشد. در دوران بعد از اسلام نیز موقعیت قزوین حفظ و بر اهمیت آن افزوده شد.
موقعیت استراتژیک قزوین
شرایط جغرافیایی و استراتژیکی خاص، موقعیت فلات ایران را تبدیل به گذرگاهی جهت عبور و مرور افراد با ملیت ها و قومیت های متنوع نموده است. این گذرگاه که در شمال آن دریای مازندران و در جنوب، خلیج فارس قرار دارد. با در نظر گرفتن نواحی سخت و صعب العبور کنار دریای شمال و نواحی پست و بد آب و هوای بیابانی به سمت جنوب، عرصه ای حدود ۵۰۰ کیلومتر را جهت عبور و مرور افراد آزاد گذاشته است. در مرکز این عرصه آزاد و گذرگاه با اهمیت، سرزمین قزوین واقع شده است. همواره به عنوان مسیری سهل العبور، مورد توجه کاروانیان و تجار راه ابریشم بوده است.
رزرو اتاق های هتل ایرانیان
این سرزمین از قدیمی ترین روزگار به نام کاسپین مشهور بوده است. مردم آن بزرگترین دریای بسته جهان را (دریای مازندران- بحرالقزوین) نیز به نام خود جاودانه کرده اند. شهر تاریخی قزوین، در مرکز این منطقه شکل گرفته و روستاها و دیه های آن در یک پیوستگی و ادغام اجتماعی و فرهنگی قرار داشته اند. (تکمیل همایون، ۱۳۷۵ ؛ ص ۴۳ – ۵۸)
اهمیت قزوین در جاده ابریشم
دو عامل اصلی و مهم در دنیای باستان و حتی امروز، دشت قزوین را برای اجتماعات مستقر در فلات ایران دارای اهمیت خاص کرده بود. اول آنکه این دشت از لحاظ حاصلخیزی دارای ظرفیت فوق العاده ای است. این خاصیت برای استقرار اجتماعات اولیه دوران آغاز کشاورزی در تمدن های پیش از تاریخی ایران و دنیای باستان بسیار مناسب بوده است. عامل مهم دیگر، وضعیت خاص جغرافیایی این دشت است که در دامنه جنوبی جبال البرز و حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران واقع شده است. داد و ستد و ارتباط در دنیای باستان بین تمدن های شرق و غرب به ناچار از این رهگذر مساعد و قابل زندگانی انجام شده است.
همچنین این دشت در سر راه تنها معبر مساعد از نظر تمدن های شمالی واقع شده است. در حوزه بحر خزر و فلات ایران قرار گرفته است. این ارتباط از طریق لوشان، منجیل و رودبار و دره سفید رود انجام می شده است.
در نتیجه دشت قزوین در چهارراه ارتباط تمدن های شرق و غرب و شمال و جنوب دنیای باستان واقع بوده و مسلما ارتباط نزدیکی با هنر و صنایع و فرهنگ این تمدن ها داشته است. نقش مهمی را در برقراری این ارتباط و پیشرفت و تکامل تمدن های گذشته ایفاء کرده است.
درباره این سایت